• Mynd: BHM
    tveirkarlar

Lífeyrisréttindi

Skylduaðild að lífeyrissjóði

Öllum launamönnum og þeim sem stunda atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi er skylt að tryggja sér lífeyrisréttindi með aðild að lífeyrissjóði frá og með 16 ára til 70 ára aldurs. 

Ávinningur af lífeyrissjóðsaðild

  • Ellilífeyrir til æviloka.
  • Örorku- og barnalífeyrir ef sjóðfélagi missir starfsgetu.
  • Maka- og barnalífeyrir  við fráfall sjóðfélaga.
  • Möguleiki á lánum frá lífeyrissjóði.

Í hvaða lífeyrissjóð?

Aðild að lífeyrissjóði fer eftir þeim kjarasamningi sem ákvarðar lágmarkskjör í viðkomandi starfsgrein eða sérlögum ef við á. Félagsmenn aðildarfélaga BHM á opinberum vinnumarkaði greiða í annaðhvort Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins (LSR) eða Brú lífeyrissjóð. Lífeyrissjóðsaðild félagsmanns sem starfar á almennum vinnumarkaði er hins vegar valfrjáls. Ef koma upp þær aðstæður að félagsmaður sem starfað hefur á opinberum vinnumarkaði færir sig yfir á almennan vinnumarkað, þá getur viðkomandi óskað eftir áframhaldandi aðild að LSR (A deild) eða Brú. Til þess þarf félagsmaður þó leyfi viðkomandi sjóðs og samþykki launagreiðenda síns.

Frekari upplýsingar um lífeyrismál má nálgast á vefsíðum lífeyrissjóðanna og Landssamtaka lífeyrissjóða (sjá einnig ítarefni hér að neðan).

Samanburður á iðgjaldagreiðslum lífeyrissjóða

Iðgjöld
 LSR-A deild
 LSR-B deild
 Brú-A deild
 Brú-V deild 
 Almennir lífeyrirsjóðir
Sjóðfélaga
 4% af heildarlaunum
 4% af dagvinnulaunum
 4% af heildarlaunum
 4% af heildarlaunum
 4% af heildarlaunum
Launagreiðanda
 11,5% af heildarlaunum
 8% af dagvinnulaunum
 11,5% af heildarlaunum
 8 eða 11,5% af heildarlaunum
 11,5% af heildarlaunum
Alls 15,5% af heildarlaunum
 12% af dagvinnulaunum
 15,5% af heildarlaunum
 15,5% af heildarlaunum
 15,5% af heildarlaunum

Tilgreind séreign

Með kjarasamningum á almennum vinnumarkaði frá því í janúar 2016 hækkaði framlag atvinnurekenda í lífeyrissjóði í þrepum upp í 3,5%. Iðgjaldið er nú 15,5%. Sjóðfélagar hafa val um að setja þetta aukna framlag að hluta eða að öllu leyti í svokallaða tilgreinda séreign.

Hér er ekki um að ræða "venjulegan" séreignarsparnað og sjóðfélagar verða að taka sjálfir upplýsta ákvörðun um hvort þeir vilji fara þessa leið. Sé ekkert valið rennur iðgjaldið í samtryggingardeild og eykur þar með tryggingarréttindi.  

Viðbótalífeyrissparnaður

Viðbótarlífeyrissparnaður er stundum kallaður þriðja stoðin í lífeyriskerfi landsmanna, til viðbótar við almannatryggingar og skyldulífeyrissparnað. Ólíkt öðrum lífeyrissparnaði, erfist séreignarsparnaður til lögerfingja við fráfall sjóðfélaga.

Í kjarasamningum er ákvæði um að launagreiðendur greiði 2% af launum starfsmanna sinna sem mótframlag við viðbótarlífeyrissparnað þeirra enda sé framlag launamanns a.m.k. 2%.  Starfsmaður getur valið sér hvort hann geymir viðbótarlífeyrissparnað hjá lífeyrissjóðum, bönkum, sparisjóðum, verðbréfafyrirtækjum eða líftryggingafélögum.

Ítarefni