• Mynd: BHM
    tveirkarlar

Lífeyrisréttindi

Skylduaðild að lífeyrissjóði

Öllum launamönnum og þeim sem stunda atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi er skylt að tryggja sér lífeyrisréttindi með aðild að lífeyrissjóði frá og með 16 ára til 70 ára aldurs. 

Ávinningur af lífeyrissjóðsaðild

  • Ellilífeyrir til æviloka.
  • Örorku- og barnalífeyrir ef sjóðfélagi missir starfsgetu.
  • Maka- og barnalífeyrir  við fráfall sjóðfélaga.
  • Möguleiki á lánum frá lífeyrissjóði.

Í hvaða lífeyrissjóð?

Aðild að lífeyrissjóði fer eftir þeim kjarasamningi sem ákvarðar lágmarkskjör í viðkomandi starfsgrein eða sérlögum ef við á. Félagsmenn aðildarfélaga BHM á opinberum vinnumarkaði greiða í annaðhvort Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins (LSR) eða Brú lífeyrissjóð. Lífeyrissjóðsaðild félagsmanns sem starfar á almennum vinnumarkaði er hins vegar valfrjáls. Ef koma upp þær aðstæður að félagsmaður sem starfað hefur á opinberum vinnumarkaði færir sig yfir á almennan vinnumarkað, þá getur viðkomandi óskað eftir áframhaldandi aðild að LSR (A deild) eða Brú. Til þess þarf félagsmaður þó leyfi viðkomandi sjóðs og samþykki launagreiðenda síns.

Frekari upplýsingar um lífeyrismál má nálgast á vefsíðum lífeyrissjóðanna og Landssamtaka lífeyrissjóða (sjá einnig ítarefni hér að neðan).

Samanburður á iðgjaldagreiðslum lífeyrissjóða

Iðgjöld LSR-A deild LSR-B deild Brú-A deild Brú-V deild  Almennir lífeyrirsjóðir
Sjóðfélaga 4% af heildarlaunum 4% af dagvinnulaunum 4% af heildarlaunum 4% af heildarlaunum 4% af heildarlaunum
Launagreiðanda 11,5% af heildarlaunum (?) 8% af dagvinnulaunum 11,5% af heildarlaunum (?) 8 eða 11,5% af heildarlaunum 11,5% af heildarlaunum (?)
Alls 15,5% af heildarlaunum 12% af dagvinnulaunum 15,5% af heildarlaunum 15,5% af heildarlaunum 15,5% af heildarlaunum

Tilgreind séreign almennir lífeyrissjóðir

Með kjarasamningum á almennum vinnumarkaði frá því í janúar 2016 hækkaði framlag atvinnurekenda í lífeyrissjóði í þrepum upp í 3,5%. Iðgjaldið er nú 15,5%. Sjóðfélagar hafa val um að setja þetta aukna framlag að hluta eða að öllu leyti í svokallaða tilgreinda séreign.

Hér er ekki um að ræða "venjulegan" séreignarsparnað og sjóðfélagar verða að taka sjálfir upplýsta ákvörðun um hvort þeir vilji fara þessa leið. Sé ekkert valið rennur iðgjaldið í samtryggingardeild og eykur þar með tryggingarréttindi. 

Sérstakt iðgjald LSR og Brú 

Á við um þá starfsmenn sem hafa greitt í A-deild LSR eða A-deild Brúar fyrir 1. júní 2017 og eiga enn rétt á jafnri ávinnslu réttinda.

Launagreiðendum sem eru ekki að meirihluta fjármagnaðir með skatttekjum, lögbundnum þjónustutekjum eða framlögum ber að greiða sérstakt iðgjald til þess að starfsmenn þeirra haldi jafnri ávinnslu réttinda og 65 ára lífeyristökualdri.

  • Iðgjald þetta er breytilegt, frá og með 1. janúar 2019 er það 5,91% og hlutur launagreiðanda því samtals 17,41%
  • Frá 1. janúar 2021 hækkar sérstaka iðgjaldið í 5,97% og hlutur launagreiðanda verður því samtals 17,47%

Ef þetta sérstaka iðgjald er ekki greitt reiknast réttindi sjóðfélaga í aldurstengdri ávinnslu og miðast við 67 ára lífeyristökualdur.

Viðbótalífeyrissparnaður

Viðbótarlífeyrissparnaður er stundum kallaður þriðja stoðin í lífeyriskerfi landsmanna, til viðbótar við almannatryggingar og skyldulífeyrissparnað. Ólíkt öðrum lífeyrissparnaði, erfist séreignarsparnaður til lögerfingja við fráfall sjóðfélaga.

Í kjarasamningum er ákvæði um að launagreiðendur greiði 2% af launum starfsmanna sinna sem mótframlag við viðbótarlífeyrissparnað þeirra enda sé framlag launamanns a.m.k. 2%.  Starfsmaður getur valið sér hvort hann geymir viðbótarlífeyrissparnað hjá lífeyrissjóðum, bönkum, sparisjóðum, verðbréfafyrirtækjum eða líftryggingafélögum.

Ítarefni