Opinber störf
Reglur EES-samningsins um frjálsa för launafólks og afnám mismununar sem byggð er á ríkisfangi gilda ekki um störf í opinberri þjónustu.
Um sérstaka undanþágu er að ræða sem Ísland líkt og önnur Norðurlönd hafa kosið að beita ekki.
Samkvæmt 4. mgr. 28. gr. EES-samningsins er aðildarríkjum heimilt að undanskilja störf í opinberri þjónustu frá reglum um frjálsa för og binda aðgang að þeim við eigin ríkisborgara. Í dómaframkvæmd Evrópudómstólsins hefur þessa undanþágu hins vegar verið túlkuð mjög þröngt. Sýna verður fram á að starfið sem um ræðir feli í sér beina eða óbeina aðild að beitingu opinbers valds sem hafi þann tilgang að vernda ríkið eða almenna hagsmuni annarra opinberra aðila.
Í lögum um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins er ekki gerður áskilnaður um íslenskan ríkisborgararétt. Um störf í opinberri þjónustu gilda því almennar reglur um jafna meðferð án tillits til ríkisfangs. Sömu reglur gilda í Svíþjóð, Danmörku, Noregi og Finnlandi. Alls staðar eru störf hjá ríkinu aðgengileg þeim sem hafa tilskilin atvinnuleyfi, eins og fram kemur í frumvarpi til breytinga á starfsmannalögum sem tóku gildi í febrúar 2019.
Taka ber tillit til fyrri starfstímabila í sambærilegum störfum í öðrum aðildarríkjum við val á starfsmönnum og við ákvörðun launa og annarra starfsskilyrða. Líta verður á slík erlend tímabil á sama hátt og starfsreynslu og starfsaldur sem aflað er hér á landi.