Fréttabréf

Fréttabréf BHM - júní

12. júní 2025

Línan - Fréttabréf BHM

Yfirlit formanns

Nýverið hafa tveir áhrifamenn í íslensku samfélagi beint sjónum að mikilvægu áherslumáli BHM í opinberri umræðu; nefnilega nauðsyn þess að launafólk finni að aukin menntun skili sér í bættum kjörum. Þetta eru þeir Jón Ólafur Halldórsson, nýkjörinn formaður SA, og Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri. Jón Ólafur sagði í viðtali á Bylgjunni að í ljósi áhrifa krónutöluhækkana síðustu undangenginna kjarasamninga þurfi á næstunni að horfa til þeirra sem ofar standa í tekjustiganum, enda eðlilegt að hvati sé til staðar fyrir því að fólk sæki sér aukna menntun. Hann lagði líka áherslu á að aðilar vinnumarkaðarins hæfu samtalið fyrr en seinna þar sem langtímahugsun þjónaði best markmiðinu um stöðugleika.

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri notaði tækifærið í byrjun mánaðarins, þegar yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar Seðlabankans var fylgt úr hlaði, og vék máli sínu að launaskriði á vinnumarkaði. Hann hélt því fram að þegar of langt væri gengið í að jafna út launastigann með krónutöluhækkunum væri eðlilegt að þrýstingur myndaðist á að hækka laun þeirra sem hefðu sótt sér meiri menntun.

BHM hefur ævinlega lagt áherslu á að menntun sé metin til launa. Sú áhersla hefur ekkert breyst þó að stefnan hafi verið uppfærð að ýmsu leyti gegnum árin. Í nýuppfærðri stefnu BHM er þetta áherslumál undirstrikað og bent á mikilvægi þess að hvati til menntunar sé til staðar í launasetningu bæði á opinberum og almennum markaði. Við höfum ekki vikið okkur undan því að taka samtalið um þennan þátt kjaramála og munum ekki gera það í undirbúningi næstu kjaraviðræðna. Við erum líka tilbúin að hefja samtalið tímanlega og höfum nægan efnivið til að styðja kröfur okkar gildum rökum.

Kolbrún Halldórsdóttir formaður BHM ávarpar gesti á aðalfundi BHM

Vorskýrsla Kjaratölfræðinefndar kynnt 13. júní - innanhúskynning BHM 24. júní

Vorskýrsla Kjaratölfræðinefndar verður kynnt föstudaginn 13. júní kl. 9.00 í húsakynnum ríkissáttasemjara. Í skýrslunni er fjallað ítarlega um þróun launa á almennum og opinberum vinnumarkaði, auk þeirra kjarasamninga sem gerðir hafa verið á yfirstandandi samningstímabili. Einnig er þar að finna greiningu á launastigi, samsetningu launa og launadreifingu árið 2024, auk umfjöllunar um þróun kaupmáttar, íslenskan vinnumarkað og efnahagsmál í víðu samhengi.

Kjaratölfræðinefnd er vettvangur samráðs og samstarfs ríkis, sveitarfélaga og heildarsamtaka á vinnumarkaði um talnaefni sem nýtist við undirbúning og eftirfylgni kjarasamninga. Í nefndinni eiga sæti fulltrúar frá Alþýðusambandi Íslands, BHM, BSRB, Kennarasambandi Íslands, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, Samtökum atvinnulífsins, forsætisráðuneyti, félags- og vinnumálamálaráðuneyti, fjármála- og efnahagsráðuneyti og Hagstofu Íslands.

BHM verður með innanhúskynningu á efni skýrslunnar þriðjudaginn 24. júní. Þá mun Sigrún Brynjarsdóttir, hagfræðingur BHM, fara yfir helstu niðurstöður skýrslunnar og draga fram atriði sem sérstaklega varða háskólamenntað starfsfólk og aðildarfélög BHM.

Kvennavaka í Hljómskálagarðinum 19. júní - komdu með að fagna!

Í tilefni af kvenréttindadeginum og Kvennaárinu 2025 býður Kvennaár konum og kvárum til stórtónleika og samveru í Hljómskálagarði að kvöldi 19. júní kl 19:00-21:00. Kvennavaka er einstakt tækifæri til að fagna styrk, fjölbreytileika og samstöðu – með tónlist, dansi og ógleymanlegum augnablikum.

Á svið stíga meðal annars Bríet, Reykjavíkurdætur, Heimilistónar og fleiri, og kvöldinu lýkur með breddusöng undir stjórn Guðrúnar Árnýjar. Kynnar eru þau Sandra Barilli og Sindri „Sparkle“. Matarvagnar verða á staðnum.

BHM hefur tekið frá garðskýlið á Fröken Reykjavík, Lækjargötu 12a, frá kl. 17:00 og býður félagsfólki og aðildarfélögum að koma þar saman í fyrirpartý fyrir tónleikana. Á staðnum verður hægt að kaupa drykki á happy hour verðlagi og fá 15% afslátt af mat af matseðli. Við röltum svo saman yfir í Hljómskálagarðinn rétt fyrir kl. 19:00.

Við vonumst til að sjá sem flesta og hvetjum aðildarfélög og félagsfólk til að gera sér glaðan dag, hittast og njóta saman áður en kvöldið heldur áfram með krafti og gleði.

Hlökkum til að sjá ykkur sem flest!

Húsnæðismál í brennidepli í drögum að forgangslista stjórnvalda gagnvart ESB

Stjórnvöld hafa birt drög að forgangslista um hagsmunagæslu Íslands gagnvart Evrópusambandinu fyrir tímabilið 2024–2029. Drögin eru nú til umsagnar í samráðsgátt stjórnvalda til 18. júní nk. Forgangslistinn byggir á greiningu á stefnu ESB og metur hvaða mál varða sérstaklega hagsmuni Íslands, bæði innan og utan ramma EES-samningsins.

Þótt BHM hyggist ekki skila umsögn um málið að þessu sinni, fylgjumst við engu að síður grannt með þeim málefnum sem snerta hagsmuni launafólks, og má þar sérstaklega nefna húsnæðismál.

Í fyrsta sinn hefur Evrópusambandið tekið frumkvæði að mótun sameiginlegrar húsnæðisstefnu (European Affordable Housing Plan). Stefnt er að því að auka framboð á viðráðanlegu og vönduðu húsnæði með sameiginlegum evrópskum fjárfestingarvettvangi, auk þess sem fjallað verður um reglur varðandi skammtímaleigu og ríkisaðstoð. Með þessu er lagt upp í að bregðast við húsnæðiskreppu í Evrópu, sem einnig hefur verið sérstakt áhyggjuefni hér á landi.

Að mati BHM er full ástæða til að fylgjast með framvindu málsins og þeim lausnum sem talað verður fyrir á vettvangi ESB. Í því sambandi er minnt á að ríkisstjórnin hefur í stefnuyfirlýsingu sinni boðað aðgerðir til að skapa jafnvægi á húsnæðismarkaði og endurskoða reglur um skammtímaleigu og ríkisaðstoð.

European Affordable Housing Plan Samráðsgátt stjórnvalda

Landsréttar staðfestir lögmæti áminningar og uppsagnar opinbers starfsmanns

Landsréttur staðfesti 5. júní 2025 úrskurð héraðsdóms í máli nr. 231/2024, þar sem starfsmaður höfðaði skaðabótamál gegn íslenska ríkinu vegna uppsagnar frá opinberri stofnun. Stefnandi taldi að bæði áminning og uppsögn hefðu verið ólögmæt, þar sem hann hefði ekki haft nægjanlega tækifæri til að koma með athugasemdir eða andmæla ákvörðun vinnuveitanda síns.

Umræddum starfsmanni var veitt skrifleg áminning árið 2022 vegna þess sem stjórnendur töldu vanrækslu og ófullnægjandi árangur í starfi í tengslum við ákveðið verkefni. Starfsmaður viðurkenndi í andmælabréfi að frammistaða hans í því tiltekna verkefni hefði verið ófullnægjandi og baðst velvirðingar á seinagangi. Í kjölfar frekari athugasemda um frammistöðu hans í öðru verkefni síðar sama ár var honum sagt upp störfum í byrjun árs 2023. Starfsmaðurinn hélt því fram að hvorug ákvörðun, áminning né uppsögn, hefði verið lögmæt og að brotið hefði verið á andmælarétti hans.

Landsréttur benti á að ákvörðun um áminningu og uppsagnir byggist á mati á frammistöðu og stjórnunarrétti vinnuveitanda, innan ramma laga og stjórnsýsluréttar. Dómurinn taldi að starfsmaður hefði haft tækifæri til að koma með athugasemdir, og ekkert benti til þess að andmælaréttur hans hafi verið brotinn. Þá var einnig tekið fram að málsmeðferðin hafi ekki verið ómálefnaleg eða í andstöðu við lög.

Dómurinn staðfestir að ákvörðun um áminningu og uppsögn opinbers starfsmanns getur byggst á mati á frammistöðu, svo lengi sem málefnaleg sjónarmið liggja að baki og andmælaréttur er virtur. Frávik í einstöku verkefni, sem starfsmaður viðurkennir að hafi misfarist, geta réttlætt áminningu, sérstaklega ef endurtekinn vandi er til staðar.

Dómurinn undirstrikar mikilvægi þess að fylgja leikreglum þegar starfsfólki hins opinbera er sagt upp, sem og að það sé ekki endilega um óhóflega vernd fyrir opinbera starfsmenn að ræða, eins og iðulega hefur verið haldið fram í umræðum um kostnað ríkisins við uppsagnir.

Landsréttur 231/2024

Loftslagsmál í samráðsgátt

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið hefur birt í samráðsgátt stjórnvalda drög að frumvarpi til nýrra heildarlaga um loftslagsmál. Helstu markmið frumvarpsins eru:

Að skýra stefnumörkun stjórnvalda með skammtíma- og langtímamarkmiðum.
Að festa í sessi loftslagsstefnu með tölulegum markmiðum.
Að treysta vísindalegar forsendur aðgerða.
Að tryggja aðlögun samfélags og lífríkis að loftslagsbreytingum.

Í frumvarpi ráðherra koma fram áherslur sem snúa að vinnumarkaði og launafólki. Orðrétt segir: „Almennt eru réttlát umskipti talin fela í sér að þunginn af árangri í umhverfismálum megi ekki vera borinn af launafólki. Gæta þarf jafnvægis eins og kostur er við útfærslu aðgerða þegar litið er til árangurs sem hlýst af aðgerðum með tilliti til samdráttar og bindingar í losun, og áhrifa þeirra á vinnumarkað, launafólk og almenning.“

Ummælin undirstrika að loftslagsaðgerðir skulu hvorki auka félagslega mismunun né bitna ósanngjarnt á vinnandi fólki. Sérstaklega er lögð áhersla á að við innleiðingu aðgerða verði tekið mið af áhrifum á störf, atvinnugreinar og atvinnuöryggi.

BHM mun vinna umsögn um málið. Aðildarfélögin eru einnig hvött til að kynna sér frumvarpsdrögin sérstaklega með tilliti til vinnumarkaðsáhrifa.

Drög að frumvarpi í samráðsgátt Frétt ráðuneytisins um málið

Opnun á vetrarbókun orlofshúsa

Mánudaginn 16. júní kl. 12:00 opnar Orlofssjóður fyrir vetrarbókanir, það er tímabilið 22. ágúst ‘25 - 5. janúar ’26.

Ein bókun er á hvern sjóðfélaga á þessu tímabili. Hægt er að bóka minnst tvær nætur í einu í miðri viku og mest tvær vikur samfleytt. Helgarleiga er ávallt minnst föstudagur - mánudags.

Jól - og áramót miðast við vikuleigu. Vikurnar 22. desember til 29. desember og 29. desember til 5. janúar verður því aðeins hægt að bóka viku í heilu lagi.