Starfsfólk fyrirtækja og stofnana, þar sem starfa að jafnaði a.m.k. 50 starfsmenn, á rétt á upplýsingum um stöðu og þróun í rekstri og samráði vegna ákvarðana sem líklegar eru til að hafa áhrif á stöðu þeirra og atvinnuöryggi, sbr. lög um upplýsingar og samráð.
Við miðlun upplýsinga og samráðs skal unnið í anda samvinnu að teknu tilliti til hagsmuna viðkomandi fyrirtækis og starfsfólks.
Fyrirtæki á almennum markaði og opinber félög
Með hugtakinu fyrirtæki í skilningi laganna er átt við fyrirtæki á almennum markaði og stofnanir ríkis og sveitarfélaga að því tilskildu að þau stundi atvinnurekstur (eða efnahagslega starfsemi) án tillits til þess hvort slíkt sé gert í hagnaðarskyni, sbr. 3. gr. laganna.
Eins og áður segir miða lögin við vinnustaði þar sem starfa að jafnaði a.m.k. 50 starfsmenn.
Stofnanir með ábyrgð á stjórnsýsluverkefnum - undanþága
Opinberar stofnanir með ábyrgð á stjórnsýsluverkefnum falla utan við gildissvið laganna.
Nánari afmörkun á því hvað felst í hugtakinu stjórnsýsluverkefni kemur ekki fram í skýringum með lögunum.
Upplýsingar og samráð
Á grundvelli laganna ber vinnuveitanda að veita fulltrúum starfsfólks upplýsingar um eftirfarandi atriði:
- nýliðna þróun og horfur varðandi starfsemi og fjárhagsstöðu fyrirtækisins,
- stöðu, skipulag og horfur í atvinnumálum í fyrirtækinu og um allar ráðstafanir sem fyrirsjáanlegar eru, einkum ef atvinnuöryggi er ógnað,
- ákvarðanir sem líklegt er að leiði til verulegra breytinga á skipulagi vinnunnar eða á ráðningarsamningum starfsmanna, þar með taldar ákvarðanir sem eru byggðar á ákvæðum laga um réttarstöðu starfsmanna við aðilaskipti að fyrirtækjum og hópuppsagnir.
Upplýsingarnar skulu veittar á þeim tíma, á þann hátt og þess efnis sem heppilegast er svo að fulltrúar starfsmanna geti hafið viðeigandi athugun og undirbúið samráð ef þess gerist þörf.
Á grundvelli upplýsinga um stöðu og horfur og fyrirhugaðar breytingar í starfsmannamálum skal fulltrúum starfsmanna gefast kostur á samráði með því að eiga fund með vinnuveitanda og fá viðbrögð frá honum við því áliti sem þeir kunna að setja fram. Samráð skal eiga sér stað á viðeigandi stjórnunarstigi fyrirtækisins og með viðeigandi fyrirsvari eftir því hvaða efni er til umræðu.
Í kjölfar viðræðna og skoðanaskipta skal vinnuveitandi gera grein fyrir ástæðum viðbragða sinna við þeim athugasemdum sem fram hafa komið af hálfu fulltrúa starfsmanna.
Aðilaskipti eða hópuppsagnir
Ef ákvarðanir í starfsmannamálum sem líklegt er að leiði til verulegra breytinga, þ.m.t. ákvarðanir sem eru byggðar á ákvæðum laga um réttarstöðu starfsmanna við aðilaskipti að fyrirtækjum og hópuppsagnir, skal samráð fara fram með það að markmiði að ná samkomulagi um þær.
EES-reglur
Lög um upplýsingar og samráð byggja á tilskipun 2002/14/EB um almennan ramma um upplýsingamiðlun til launamanna og samráð.
Um lágmarksákvæði er að ræða. Heimilt er með kjarasamningum eða samningum milli vinnuveitanda og fulltrúa starfsmanna að kveða á um nánari tilhögun og framkvæmd án þess að vikið sé frá markmiðum tilskipunarinnar.
Rannsóknarstofnun ETUC í málefnum vinnumarkaðarins heldur úti sérstakri síðu um regluverk Evrópusambandsins á þessu sviði.