Samkvæmt flestum kjarasamningum á almenna og opinbera vinnumarkaðnum hefur starfsfólk rétt á launum í ákveðinn tíma ef það verður óvinnufært vegna slyss, rétt eins og ef veikindi valda fjarveru. Rétturinn fer eftir starfsaldri og getur verið mislangur eftir því hver kjarasamningurinn er.
Í fyrstu viku veikinda- og slysaforfalla eða þann tíma sem svarar til einnar viku vinnuskyldu starfsmanns greiðast auk mánaðarlauna, fastar greiðslur svo sem fyrir yfirvinnu, vakta-, gæsluvakta- og óþægindaálag og greiðslur fyrir eyður í vinnutíma enda sé um að ræða fyrirfram ákveðinn vinnutíma samkvæmt reglubundnum vöktum eða reglubundinni vinnu starfsmanns sem staðið hefur í 12 almanaksmánuði eða lengur eða er ætlað að standa a.m.k. svo lengi.
Eftir fyrstu viku veikinda- og slysaforfalla fær starfsmaður, auk þeirra launa sem greidd verða samkvæmt framansögðu, greitt meðaltal þeirra yfirvinnustunda sem hann fékk greiddar síðustu 12 mánaðarleg uppgjörstímabil yfirvinnu eða síðustu 12 heilu almanaksmánuðina.
Ef starfsmaður að læknisráði og með leyfi forstöðumanns vinnur skert starf vegna slyss eða veikinda, skal miða greiðslu veikindalauna fyrir dagvinnu við það starfshlutfall sem vantar á að hann sinni fullu starfi.
Á almennum vinnumarkaði er algengt að starfsfólk eigi rétt á veikindalaunum í allt að mánuð fyrsta árið í starfi, og í allt að þrjá mánuði eða lengur eftir lengri starfsaldur. Hjá hinu opinbera er rétturinn oft rýmri og getur náð yfir allt að 12 mánuði miðað við starfsaldur, sbr. lög um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna.
Verði starfsmaður óvinnufær af völdum slyss á vinnustað eða á eðlilegri leið til eða frá vinnu, greiðast laun frá upphafi fjarvistanna, sbr, grein 12.2.7.
Vinnuveitendum er skylt samkvæmt kjarasamningi að tryggja starfsfólk sitt með slysatryggingu. Ef vinnuslys veldur örorku eða dauða eru greiddar bætur samkvæmt skilmálum hennar.
Starfsmenn skulu slysatryggðir allan sólarhringinn fyrir dauða eða vegna varanlegrar örorku. Um trygginguna gilda mismunandi bótafjárhæðir og tryggingaskilmálar eftir því hvort starfsmaður verður fyrir slysi í starfi eða utan starfs.
Um skilmála þessara trygginga þegar starfsfólk ríkisins á í hlut gilda reglur nr. 30/1990 (slys í starfi) og reglur nr. 31/1990 (slys utan starfs) sem fjármálaráðherra hefur sett, sbr. 7. kafla kjarasamnings BHM við ríkið.
Um tryggingar starfsmanna Reykjavíkurborgar gilda eftirfarandi reglur.
Ef starfsmaður slasast utan vinnu, t.d. við íþróttaiðkun eða heimilisstörf, á hann almennt ekki rétt á bótum úr slysatryggingu vinnuveitanda. Þá gilda eingöngu ákvæði kjarasamninga um veikindalaun og mögulegar einkatryggingar starfsmanns, t.d. slysa- eða sjúkdómatryggingar sem hann hefur keypt sjálfur eða á aðild að í gegnum stéttarfélag.
Dæmi:
Anna, sem starfar á einkamarkaði, meiðir sig á skíðum í frítíma sínum. Hún á rétt á veikindalaunum samkvæmt kjarasamningi, miðað við starfsaldur sinn, en engin sérstök vinnuslysatrygging tekur gildi þar sem slysið varð utan vinnu.
Ef slys verður á vinnustað er mikilvægt að starfsmaður tilkynni slysið strax til yfirmanns eða vinnuveitanda. Vinnuveitandi ber lagalega ábyrgð á að tilkynna vinnuslys til Vinnueftirlitsins og tryggingafélagsins. Einnig þarf oft að fylla út sérstakt slysavottorð hjá lækni svo hægt sé að sækja um bætur úr slysatryggingu.
Ef slysið er ekki tilkynnt tímanlega getur það haft áhrif á rétt starfsmanns til bóta. Því er mikilvægt að skrá öll atvik, safna gögnum og hafa samband við stéttarfélag eða tryggingaráðgjafa ef vafi kemur upp.